Gebeurt het in jouw organisatie ook? De eeuwige discussie over wat er eerst moet komen? Beginnen met de missie, of toch maar direct naar een strategie? En die visie, wat bedoelen we daar ook al weer mee?
De theorie
Je hebt de strikte school: vanuit de missie distilleren we de visie, en vervolgens bouwen we een strategie op basis van die visie. Dat is de theorie, en die is mooi. Altijd handig, ook, zo’n A-B-C verhaal om iets uit te leggen. Maar in werkelijkheid zijn de zaken natuurlijk net wat minder afgelijnd. Toch hebben zowel missie, visie als strategie hun waarde – en die komt pas echt goed tot zijn recht als je het onderscheid ook goed begrijpt. Daarom dit heel eenvoudige voorbeeld.
Missie in de praktijk
Een jong koppel heeft een droom. Ze hebben 2 jonge kinderen, en ze willen uit de rat race. Wat ze dan juist willen, dat is nog niet helemaal duidelijk. Downsizen zodat ze kunnen leven van minder dan één voltijds salaris? De wereld rondzeilen? Een paar jaar keihard werken en dan op een onbewoond eiland gaan leven? Naast het dromen, wordt er ook gepraat, en geluisterd. Zo merken ze dat er best wel wat zaken terugkomen in de gesprekken. “Weg van hier”, “tijd voor elkaar”, “terug naar de essentie”, dat zijn concepten die je regelmatig hoort als ze hun dromen delen. Zo sturen ze hun missie bij, en creëren ze het begin van een visie. Ja, echt wel.
De meeste gezinnen hebben geen expliciete missie, maar als je een fundamentele verandering overweegt, kan het wel nuttig zijn om de ultieme bedoeling achter die verandering te verduidelijken – en dat is exact wat een missie is: het waarom van het zijn. In ons voorbeeld zien de ouders het als hun missie om “tijd te maken voor elkaar en de kinderen te laten opgroeien in nauw contact met de natuur”.
Dat kan je nog op ettelijke manieren invullen, maar die missie wordt snel een eerste toetssteen voor het koppel. Downsizen en leven van minder dan één salaris: dat geeft tijd, maar brengt het ons ook in contact met de natuur? De wereld rondzeilen: tijd zat en ja, contact met de natuur, maar waarvan gaan we dan leven? Een paar jaar keihard werken: die tijd met onze opgroeiende kinderen krijgen we nooit meer terug. Zo helpen ze zichzelf en elkaar om coherente keuzes te maken, en dat is ook precies wat een missie kan en moet doen voor een organisatie.
Van missie naar visie en nog wat verder
Doorheen de vele gesprekken ontstaat er ook een visie: het gezin ziet zichzelf binnen enkele jaren in het buitenland leven. En die visie wordt beetje bij beetje concreter. Binnen 5 jaar willen ze een nieuw leven hebben opgebouwd in een regio met een aangenaam klimaat, waar ze grotendeels leven van hun eigen land, en waar ze goed geïntegreerd zijn in de lokale samenleving.
Die visie is een stuk concreter dan de missie was, en laat toe dat er beetje bij beetje plannen gesmeed worden. Wat vinden we een aangenaam klimaat? Gaat het om de temperatuur, om de zon, …? Wanneer zijn we tevreden met de opbrengsten van het land? Wat bedoelen we met een goede integratie?
Deze vragen naar prestatie indicatoren kunnen en moeten doorheen het hele proces gesteld worden. De plannen gaan er immers helemaal anders uitzien als je kiest voor een tropisch klimaat, dan wel voor een gematigd klimaat. En als je nooit naar de winkel wilt, bouw je een heel ander leven op dan als je tevreden bent met 1 dag op 2 groentjes uit de eigen tuin. Niet alles in de visie hoeft volledig geconcretiseerd te worden. Het is ok om te beslissen dat je wel zal voelen wanneer je geïntegreerd bent. Het blijft nuttig om het in de visie te houden om latere beslissingen te sturen – in dit voorbeeld: wil je een bijkomende taal aanleren, en welke dan? Of nog: hoe ga je de verdere scholing van de kinderen organiseren?
En dan eindelijk de strategie
Het koppel dat we hier volgen heeft dus al een missie, een visie en een aantal prestatie indicatoren. Het wordt hen steeds duidelijker waar ze binnen enkele jaren willen staan, en waarom. Nu kunnen ze echt beginnen plannen – ze kunnen een strategie ontwikkelen. Dit is wat ze afspreken:
- De komende 6 maanden maken ze een shortlist van bestemmingen die hen wel wat lijken.
- In de zomervakantie nemen ze allebei onbetaalde vakantie en gaan ze met de kinderen minstens 2 van die locaties scouten. Bij die gelegenheid leggen ze ook al zo veel mogelijk lokale contacten.
- In het najaar nemen ze een finale beslissing over de locatie. Ze spreken wel af dat ze hier nog aan de noodrem kunnen trekken: als iets niet helemaal juist voelt, geven ze zichzelf 6 maanden extra om de juiste locatie te vinden.
- Van zodra ze de locatie hebben vastgelegd, verzamelen ze de nodige informatie om ook een financieel plan te maken: met welke kosten moeten ze rekening houden (woning, levensonderhoud, reizen, …), hoe makkelijk zal landbouw zijn in die omgeving, zijn er andere mogelijkheden om er – al dan niet tijdelijk – te werken? Hoe zijn de scholen? Welke talen worden er gesproken? Binnen een jaar willen ze de antwoorden hebben op deze vragen, en dan bekijken ze of hun locatie een haalbare kaart is of niet.
- Als de locatie haalbaar is, zetten ze volgend jaar alles in beweging om ernaartoe te verhuizen: de administratie, de verkoop van hun huis hier, het zoeken (of bouwen?) van de juiste woning ter plaatse, misschien ook het aanleren van een nieuwe taal. Daarvoor geven ze zichzelf nog een jaar.
- In jaar 3 zouden ze dan effectief kunnen verhuizen.
Merk op dat de strategie minder concreet wordt naarmate de timing verder in de toekomst ligt. Het is ook perfect ok en zelfs aan te raden om nog een aantal checkpunten in de strategie op te nemen. De strategie is namelijk geen doel op zich: het is slechts een reisplan om te geraken waar je naartoe wilt – in dit geval heel letterlijk.
Vandaar ook het belang van de visie: als de werkelijkheid afwijkt van de kaart, moet je weten welke van de werkelijke wegen jou het dichtste brengt naar die stip aan de horizon. En daarom is ook die missie zo belangrijk: wanneer die stip aan de horizon je niet dichter bij je uiteindelijke bedoeling brengt, moet je ook die visie durven loslaten en op basis van je missie en je intern kompas een nieuwe bestemming kiezen. De drie zijn dus onlosmakelijk met elkaar verbonden, al hebben ze elk hun eigen belang. Waarom ben je hier? Waar wil je naartoe? Hoe geraak je daar?
Goede reis!
