Beschaving, ziekte, en crisismanagement
Lang vóór het Corona-virus zowat de hele wereld rondging, had de Amerikaanse auteur Jared Diamond al geschreven over de impact van o.a. epidemieën op beschavingen in “Zwaarden, paarden en ziektekiemen”.
Vorig jaar las ik een ander boek van dezelfde auteur, “Omwenteling”. Daarin vergelijkt Diamond 7 landen die versterkt uit een existentiële crisis gekomen zijn. Uit die analyse distilleert hij 12 factoren uit die bijdragen aan een succesvolle oplossing van een crisis. De inspiratie voor die 12 elementen, haalde hij uit de manier waarop therapeuten hun cliënten bijstaan tijdens een persoonlijke crisis. Het zijn stuk voor stuk zaken die op heel verschillende niveaus geïnterpreteerd kunnen worden: van uiterst individueel tot breed-maatschappelijk.
12 factoren van sterk crisisbeheer
- Aan de basis van een goede oplossing, ligt de erkenning dat er zich een fundamenteel probleem stelt.
- Enkel wie de eigen verantwoordelijkheid aanvaardt om zelf actie te ondernemen, komt sterker uit de crisis.
- In een tijd waar alles op losse schroeven lijkt te staan, is een duidelijke afbakening essentieel: wat is echt problematisch? Wat niet?
- De eigen verantwoordelijkheid opnemen is belangrijk, maar op een goede manier om hulp vragen is dat ook. Wie geen hulpbronnen heeft, of wie het moeilijk vindt hulp te aanvaarden, hypothekeert de kans op een goede oplossing van de crisis.
- Ook al zijn de omstandigheden ongezien, meestal zijn er wel parallellen die getrokken kunnen worden. Wie dat kan, vindt modeloplossingen en kan daardoor de eigen leercurve gevoelig inkorten.
- Naar buiten kijken om inspiratie op te doen, versnelt het leerproces. Toch blijft het belangrijk om vanuit zelfkennis en de eigen identiteit te vertrekken.
- Vertrekken vanuit de eigen identiteit veronderstelt een eerlijke zelfevaluatie om sterke en zwakke punten in kaart te brengen.
- Zoals in veel andere domeinen, speelt ervaring ook hier een grote rol: een maatschappij die eerdere crises overwon, maakt een betere kans om sterker uit een nieuwe crisis te komen.
- Oh zo moeilijk, maar oh zo belangrijk: onzekerheid tolereren. De onrust van het niet-weten een plaats kunnen geven, en niet kiezen voor de schijnzekerheid van zwart-wit denken, is fundamenteel hierbij.
- Hoe beter een persoon, een organisatie of een maatschappij om kan met die onzekerheid, hoe groter de flexibiliteit om te experimenteren met oplossingen, en hoe groter dus de kans dat er een optimaal scenario ontstaat.
- Sterke en gedeelde kernwaarden helpen om die onzekerheid een plaats te geven, maar wanneer ze verstarren, worden ze een hinderpaal.
- Mensen accepteren strakker leiderschap tijdens een crisis, en dat is ook nodig. Het evenwicht tussen vrijheid en beperkingen is dan een cruciale factor om tot een succesvolle oplossing te komen.
Van analyse naar toepassing
Jared Diamond is tot dit kader gekomen door een analyse van 7 nationale crises. Het is ook heel direct toepasbaar op de huidige wereldwijde Corona-crisis. Ook op kleinere schaal helpt dit model om richting te geven aan organisaties, teams en mensen in crisis. Welke elementen herken jij hierin? En bij welke factoren stel je je toch vragen?